دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران
چکیده
چهارمین انقلاب صنعتی ترکیبی از فناوری‌های جدید و نوظهور از جمله هوش مصنوعی، رباتیک، فناوری نانو، بیوتکنولوژی، اینترنت اشیا و ... تعریف می‌شود. به گفته طرفداران انقلاب صنعتی چهارم، این فناوری‌ها قرار است جوامعی را که ما در آن‌ها زندگی می‌کنیم و اقتصادی که در آن فعالیت می‌کنیم را متحول سازند. توسعه سریع دانش نانوفنّاوری و این باور که آن‌ها تهدیدی برای بقای سیاره زمین هستند و ممکن است برای سلامت انسان و محیط‌زیست ایجاد خطر کنند، گروه‌های جامعه مدنی سازمان‌یافته را بر آن داشته تا بر اساس اصل احتیاط، خواستار انجام پژوهش‌ها در مورد فعالیت‌ها و فراورده‌های بر پایه فناوری نانو شوند. اصل احتیاط یکی از راه‌کارهای ارایه شده برای کاهش ریسک آسیب به‌وسیله تکنولوژی‌های در حال ظهور توسعه داده شده است. این موضوع در برخی از اسناد ملی و بین‌المللی نیز مورد توجه قرار گرفته است. از گذشته اصل احتیاط به‌طور معمول به‌عنوان معیار نظارت و حفاظت بر محیط‌زیست استفاده می‌شد، اما امروزه اصل احتیاط به یک اصل مهم در تمامی علوم تبدیل شده است، زیرا اعتقاد بر این است که دانش‌های نوین همراه با مزایای بالقوه، تهدیدهایی را برای زندگی در کره زمین به وجود می‌آورند. با توجه به نقش پراهمیت این اصل در حمایت از فناوری‌های نوظهور از جمله نانوفنّاوری به این نتیجه رسیده‌ایم که به‌کارگیری تدبیرهای احتیاطی در زمینه فراورده‌ها، کالاها و خدمات عرضه شده بر پایه فناوری نانو، نقش مؤثری در حمایت از این دانش همزمان با حفاظت از سلامت انسان و محیط‌زیست دارد.
ا، مهرآوران؛ س، اسدپور؛ ف، فیروزی؛ م، فخار؛ م، شیران، ج، اختری. اهمیت نانوفنّاوری در سلامت مواد غذایی، 30 (8)، 622، (1398).
Chaudhry,R. Watkins, L. Castle, Nanotechnologies in the food arena: new opportunities, new questions, new concerns, (14), 1, (2010).
E. Karim, Nanotechnology Law and Policy: An Introduction. Kuala Lumpur International Business, 180-181, (2013).
ستاد ویژه توسعه فنّاوری نانو، فراورده‌های فنّاوری نانو ساخت ایران، ویرایش 5، 6، (1397).
ز، رسولی زاده. جرم‌شناسی نانوفنّاوری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی، 8-9، (1393).
J, Jeevanandam; A, Barhoum; Y S, Chan; A, Dufresne; M K, Danquah. Review on nanoparticles and nanostructured materials: history, sources, toxicity and regulations. 9, 1052, (2018).
م، رزازی. جایگاه ما در نانوفنّاوری فنّاوری آینده جهان، 6 (23)، 130، (1384).
Read, T. O'Riordan, The Precautionary Principle Under Fire, 59 (5), 5, (2017).
ب، نادری. اصل احتیاطی در مسئولیت مدنی در حقوق ایران و مطالعه تطبیقی آن در حقوق کامن لا، دانشگاه آزاد اسلامی، 29-31، 1389.
ص، صیادی. حق بر سلامت در پرتو حمایت از کودکان در برابر بازی‌های ویدیویی زیان‌بار با تأکید بر اصل احتیاط، 10، (1399).
ص، صیادی. حق بر بازی و تأملی بر سیاست‌های کنترل بازی‌های ویدیویی، 8، (1398).
Bourguignon, The precautionary principle Definitions, applications and governance, 4-6, (2015).
O. Hansson, A Philosophical Perspective on Risk, 28 (6), 539, (1999).
O. Hansson, Philosophical Perspectives on Risk, 8 (1), 10, (2004).
T. Tavares, F. R. Schramm, The principle of precaution and the nano-techno-sciences, 23 (2), 245, (2015).
Aven, Risk Analysis And Science, 11 (1), 2, (2004).
Dupuy, Complexity and uncertainty: a prudential approach to nanotechnology, 122-123, (2007).
Aven, Terje, R. Steen, The concept of ignorance in a risk assessment and risk management context, 95 (11), 1117, (2010).
Aven, Terje, R. Steen, The concept of ignorance in a risk assessment and risk management context, 95 (11), 1120, (2010).
Sandin, Dimensions of the precautionary principle, 5 (5), 890, (1999).
Sandin, A paradox out of context: Harris and Holm on the precautionary principle, 15 (2), 175-176, (2006).
Wiener, B. Rogers, D. Michael, Comparing precaution in the United States and Europe, 5 (4), 317-318, (2002).
Raffensperger, J. Tickner, Protecting public health & the environment: Implementing the precautionary principle, 8-9, (1999).
Andorno, The Precautionary Principle: A New Legal Standard for a Technological Age, 1 (1), 16–19, (2004).
Andorno, N. Biller-Andorno, The risks of nanomedicine and the precautionary principle, 139-141, (2013).
م، ایزانلو؛ ز، اسدی. مطالعه‌ی تطبیقی کارکردهای دوگانه‌ی اصل احتیاط در مسئولیت مدنی، 10 (2)، 411، (1398).
T. Tavares, F.R. Schramm, The principle of precaution and the nano-techno-sciences, 23 (2), 249, (2015).
Ferrari, Developments in the Debate on Nanoethics: Traditional Approaches and the Need for New Kinds of Analysis, 4 (1), 41-42, (2010).
Royal Society and the Royal Academy of Engineering, Nanoscience and nanotechnologies: Opportunities and uncertainties, 85, (2004).
Commission of the European Communities, Commission Recommendation of 07/02/2008 on a code of conduct for responsible nanosciences and nanotechnologies research, 6-7, (2008).
Sixth Intergovernmental Forum on Chemical Safety, Summary of the Sixth Session of the Intergovernmental Forum on Chemical Safety: 15-19 September 2008, 15 (160), 6, (2008).
Ehnert, The Legitimacy of New Risk Governance—A Critical View in Light of the EU's Approach to Nanotechnologies in Food, 21 (1), 44-45, (2015).
P. Holsapple, W.H. Farland, T.D. Landry, N.A. Monteiro-Riviere, J.M. Carter, N. J. Walker, K.V. Thomas, Research strategies for safety evaluation of nanomaterials, part II: Toxicological and safety evaluation of nanomaterials, current challenges and data needs, 88 (1), 12-13, (2005).
G. Cattaneo, R. Gornati, E. Sabbioni, M. Chiriva-Internati, E. Cobos, M.R. Jenkins, G. Bernardini, Nanotechnology and human health: Risks and benefits, 30 (8), 730, (2010).
Obersdörster, Safety assessment for nanotechnology and nanomedicine: Concepts of nanotoxicology, 267 (1), 89, (2010).
Gebel, R. Marchan, J.G. Hengstler, The nanotoxicology revolution, 87 (12), 2057, (2013).
D. Ostrowski, T. Martin, J. Conti, I. Hurt, B. H. Harthorn, Barbara Herr,Nanotoxicology: Characterizing the scientific literature, 2000-2007, 11 (2), 251, (2009).
Scientific Committee on Emerging and Newly-Identified Health Risks (SCENIHR). Opinion on the appropriateness of the risk assessment methodology in accordance with the Technical Guidance Documents for new and existing substances for assessing the risks of nanomaterials, 4, (2007).
Department of Health and Human Services. Current Strategies for engineering controls in nanomaterial production and downstream handling processes, 1, (2013).
)